Kluczowe kompetencje w przedszkolu to najważniejsze kierunki, w których dziecko powinno się rozwijać już w przedszkolu. Kompetencje kluczowe w nauczaniu ułatwiają proces przyswajania wiedzy w kolejnych latach, ale nie tylko. To połączenie umiejętności, postaw i zdobytej w trakcie procesu edukacji wiedzy, która pomaga zachować się stosownie do sytuacji.
Na ten aspekt kompetencji kluczowych zwraca uwagę ZALECENIE RADY UNII EUROPEJSKIEJ z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. W rozporządzeniu jest mowa o tym, że państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny wspierać rozwój kompetencji swoich obywateli w różnych dziedzinach – począwszy od kompetencji społecznych i osobistych, przez kompetencje dotyczące przedsiębiorczości aż po kompetencje językowe. To właśnie na bazie tego dokumentu stworzono kluczowe kompetencje w nauczaniu najmłodszych.
Oto 8 najważniejszych filarów kompetencji kluczowych w przedszkolu:
- Kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji
Jest to zdolność do codziennego komunikowania się dziecka w środowisku przedszkolnym z dorosłymi i innymi dziećmi (np. komunikowanie własnych potrzeb, emocji, opowiadanie o zdarzeniach, odpowiadanie na pytania).
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Codzienne wspomaganie rozwoju mowy poprzez:
– słuchanie utworów literackich czytanych zarówno przez nauczyciela,
jak i zaproszonych gości
– wypowiedzi spontaniczne i kierowane
– ćwiczenia pamięci odtwórczej, nauka wierszy, ról
– odgrywanie scenek (drama, zabawy paluszkowe, tatr kukiełkowy, pacynki)
– występy artystyczne dzieci w uroczystościach przedszkolnych
– uczestnictwo w konkursach
– wypowiadanie się dziecka na własny temat
– prowadzenie codziennych różnorodnych zabaw logopedycznych (artykulacyjnych, oddechowych)
– ćwiczenia grafomotoryki ręki jako przygotowanie do pisania (np. plastelina, masa solna
– wprowadzanie liter, naukę czytania prostych wyrazów i zdań,
– kreślenie szlaczków literopodobnych na różnorodnym podłożu, kreślenie liter po śladzie i samodzielnie
2. Porozumiewanie się w językach obcych.
Opiera się na wprowadzaniu zabaw językowych, używaniu prostych zwrotów
w języku obcym w sytuacjach codziennych i w zabawie. Istotnym elementem jest wprowadzenie dziecka w odmienne od znanych i typowych sytuacji społecznych, wskazywanie na bogactwo kulturowe, społeczne i językowe innych narodów.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
W ramach realizacji zadań z tego obszaru dzieci uczestniczą w zajęciach języka angielskiego 2 x w tygodniu (ponadto nauczycielki w grupach utrwalają zwroty
w j. angielskim). Podczas zajęć przedszkolaki poznają i utrwalają podstawowe słowa
i zwroty w języku angielskim (np. podają swoje imię, wiek, określają nastrój, liczą, nazywają kolory, części ciała, ubrania, podają nazwy zwierząt, części garderoby), śpiewają
i tańczą do piosenek po angielsku.
3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne.
Jest to umiejętność wykorzystywania myślenia matematycznego i logicznego
w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji. Podstawowe kompetencje naukowo-techniczne odnoszą się do wykorzystywania i stosowania wiedzy oraz sposobów objaśniających świat przyrody, czyli eksperymentowanie, obserwowanie zjawisk, sprawdzanie, majsterkowanie.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Kompetencje matematyczne: codzienne zabawy w przeliczanie, klasyfikowanie, mierzenie, ważenie, rozróżnianie stron: lewa/prawa, realizacja ćwiczeń z programu prof. E. Gruszczyk-Kolczyńskiej – „Dziecięca matematyka”.
Kompetencje naukowo-techniczne: codzienne działania m.in. obserwacje zjawisk atmosferycznych, przyrodniczych, prowadzenie kalendarza pogody, prowadzenie czasowych „ogródków” w salach, , zabawy mikroskopem, lupą itp., zabawy eksperymentalno-doświadczalne, plastyczne i przestrzenne.
- Kompetencje informatyczne.
Realizowane są poprzez działania wprowadzające dziecko w przestrzeń wirtualną, podejmowanie samodzielnej aktywności poznawczej, w tym zabawy projektowe, konstrukcyjne, pracę techniczną i plastyczną.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Wykorzystywanie narzędzi TIK (np. magnetofon, rzutnik, laptop, aparat cyfrowy, tablica multimedialna) w różnych sytuacjach i przy różnych zadaniach, wykorzystywanie Internetu – oglądanie prezentacji i filmów edukacyjnych.5. Umiejętność uczenia się.
Rolą przedszkola jest poznanie indywidualnych cech, preferencji dziecka, dobór odpowiednich metod i form pracy, by przygotować dziecko do różnych form nauki – pracy grupowej i indywidualnej oraz do różnorodności stylów uczenia się, tworząc dzieciom sytuacje, w których uczą się one gospodarowania czasem przeznaczonym na zabawę, współpracują przy wykonywaniu zadania i biorą odpowiedzialność za wynik swoich działań.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Kompetencja ta jest kształtowana poprzez realizację wszystkich obszarów podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Podczas wszelkich zajęć dzieci kształtują umiejętność obserwacji i wyciągania wniosków z własnych działań prowadzonych
w przedszkolu, uczą się konkretnych zachowań i reakcji. Dzieci wdrażane są do samodzielnego zdobywania wiedzy przy pomocy różnorodnych źródeł wiedzy (tradycyjnych i nowoczesnych) oraz do współpracy i współdziałania w zespole, grupie,
ale też pracy indywidualnej. Stosowanie wzmocnień pozytywnych, uczenie się od siebie, praca zespołowa.6. Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Na etapie przedszkolnym to zdolność do stopniowego wychodzenia poza obszar rodziny, do pracy z innymi w grupie przedszkolnej. Istotne jest, aby dziecko zrozumiało obyczaje
i sposoby funkcjonowania osób w różnych społeczeństwach i środowiskach, dostrzegało różnorodność zachowań, a stopniowo też postaw.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Realizacja tych treści odbywa się nieustannie, podczas wszystkich sytuacji
z jakimi spotykamy się w przedszkolnej rzeczywistości, a ich celem jest wykształcenie
u dzieci postaw społecznie pożądanych: budzenie zainteresowania historią swojej rodziny, okolicy, kraju, stosowanie zwrotów grzecznościowych, kulturalne zachowanie podczas różnorodnych sytuacji, umiejętność współpracy, otwartość, bezkonfliktowość, tolerancja, przy jednoczesnym eliminowaniu postaw społecznie niepożądanych, służą temu tworzone w grupach kodeksy zachowania, nauka patriotyzmu (przez obchody m.in. Dnia Niepodległości, Dnia Flagi), udział w akcjach charytatywnych, spacery, wycieczki do różnych miejsc użyteczności publicznej (sklep, zakład fryzjerski, biblioteka, apteka), spotkania z przedstawicielami różnych zawodów (pielęgniarka, ratownik medyczny, policjant, strażak) i z rodzicami, którzy prezentują swoje zawody.7. Inicjatywność i przedsiębiorczość.
Należy to rozumieć jako zdolność do wcielania pomysłów w czyn. Kompetencja ta obejmuje stwarzanie dzieciom warunków do samodzielnego eksplorowania świata, eksperymentowania, doświadczania. Inicjatywność i przedsiębiorczość są rozwijane wielopłaszczyznowo, i co ważne, ich elementy są obecne podczas wszystkich działań edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych, w których uczestniczy dziecko
w przedszkolu.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
W przedszkolu stwarzane są sytuacje pozwalające dzieciom samodzielnie doświadczać, eksperymentować, eksplorować (np. zajęcia kulinarne w ramach innowacji, działania plastyczne: malowanie, rysowanie, wydzieranie, lepienie, zabawy konstrukcyjne, zabawy w piaskownicy), zabawy na placu zabaw, w sali gimnastycznej, w kącikach zainteresowań, zabawy doświadczalne i eksperymentalne, granie w gry zespołowe typu, np. planszowe. Dzieci współpracują podczas stawiania im zadań do wykonania w parach, grupach czy zespołach, co pozwala im działać i poczuć odpowiedzialność za ostateczny efekt swoich działań. -
Świadomość i ekspresja kulturalna.
Praca w tym obszarze ukierunkowana jest na twórcze wyrażanie doświadczeń
i emocji za pośrednictwem różnorodnych środków ekspresji: muzyki, sztuk teatralnych, literatury i sztuk wizualnych. Doświadczenia takie pozwalają na wyrażanie przez dziecko różnorodnych stanów emocjonalnych, wyzwalanie pozytywnych emocji, a przez to otwarcie się na nowości, pomagają również
w nawiązaniu relacji.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA
Te kompetencje przedszkolaki nabywają poprzez: codzienne malowanie (w tym nietypowymi technikami, np. malowanie gąbkami), rysowanie, śpiewanie, taniec, wystawy prac dzieci (sala, szatnia), udział w różnych uroczystościach – jako mali aktorzy (pasowanie na przedszkolaka, Święto Niepodległości, Jasełka, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Mamy i Taty, pożegnanie przedszkola), udział w konkursach (muzyczne, plastyczne, recytatorskie), przeglądach, występach, udział w koncertach, przedstawieniach teatralnych i teatrzykach w przedszkolu, koncertach.
W roku szkolnym 2019/2020 w naszej pracy z dziećmi szczególną uwagę chcemy zwrócić na rozwijanie kompetencji matematycznych.
Cele, jakie sobie założyliśmy to:
– Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela w zakresie kompetencji matematycznych;
– Uporządkowanie i wzbogacanie bazy dydaktycznej przedszkola w zakresie edukacji matematycznej;
– Rozbudzanie zainteresowań edukacją matematyczną wśród dzieci, rozwijanie logicznego myślenia.
Zadania do zrealizowania to:
– Zorganizowanie szkoleń dla Rady Pedagogicznej z zakresu edukacji matematycznej (np. Wiatrak matematyczny, zabawy matematyczne wg E. Gruszczyk – Kolczyńskiej „Dziecięca matematyka”).
– Metoda projektu – przeszkolenie nauczyciel i przeprowadzanie dowolnego projektu.
– Zorganizowanie konkursu plastyczno – matematycznego dla dzieci i rodziców.
– Zorganizowanie Quizu matematycznego z okazji Światowego Dnia Matematyki.
– Prowadzenie koła matematycznego z dziećmi 5 – 6 letnimi.
– Wykorzystanie tablicy multimedialnej do prowadzenia zajęć.
– Zajęcia otwarte dla rodziców z zakresu kształtowania pojęć matematycznych.
– Zorganizowanie kącików matematycznych w grupach i kącika w biblioteczce.
– Utworzenie zakładki na stronie internetowej przedszkola z informacjami na temat kompetencji kluczowych.
– Wykorzystywanie naturalnych sytuacji do realizacji treści matematycznych.